Acceptatie contant geld is hoog
In Nederland kunnen consumenten bij de meeste winkeliers kiezen hoe zij hun aankopen willen afrekenen. Hoewel het gebruik van contant geld aan de toonbank afneemt, is een hoge acceptatie van dit betaalmiddel onder winkeliers belangrijk, ook als terugvaloptie in het geval van pinstoringen. Het onderzoek onder ruim duizend winkeliers laat zien dat contant geld met gemiddeld 97% nog steeds het meest geaccepteerde betaalmiddel is (zie figuur 1). De pinpas staat op de tweede plek en wordt door 87% van de winkeliers geaccepteerd. Wel is sprake van verschillen tussen sectoren. Bij pompstations en de detailhandel is de acceptatie van cash (>=98%) en pin (>=92%) het hoogst. In de sector amusement is de acceptatie van cash en pin het laagst met respectievelijk 93% en 80%. Slechts 3% van de winkeliers gaf aan een “pin-only” beleid te voeren, vooral vanwege efficiency en veiligheidsoverwegingen.
Een vergelijkbaar onderzoek in Amsterdam toont dat de acceptatie van contant geld door winkeliers met 93% lager is dan het landelijk gemiddelde. Vooral in de horeca (89%) en amusement (90%) is contant betalen niet meer vanzelfsprekend. Meer nog dan bij landelijke collega’s, speelt voor de Amsterdamse winkeliers veiligheid een rol bij de overstap naar een cashloze winkel. Verder zijn Amsterdamse winkeliers koplopers in het accepteren van de creditcard (69% Amsterdam versus 43% landelijk), waarschijnlijk met het oog op de betaalkeuze van toeristen. In de acceptatie van de pinpas is geen significant verschil.
In het onderzoek is specifiek aandacht besteed aan apotheken. In maart 2019 heeft de Tweede Kamer zich uitgesproken dat contant betalen bij deze branche altijd moet kunnen, omdat medicijnen noodzakelijke goederen zijn. Uit de steekproef blijkt dat dat 94%3 van de apotheken contant geld accepteert. Overigens zijn de meesten wel coulant voor klanten die alleen cash bij zich hebben. Ze laten hen op rekening betalen of zijn dan toch nog bereid om contant geld te accepteren.
Niet alle gemeenten accepteren contant geld
Enkele jaren geleden bleek uit de Bereikbaarheidsmonitor van het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) dat steeds meer gemeenten een pin-only beleid aan hun balies invoerden. Het MOB oordeelde in 2015 dat de situatie waarbij gemeenten geen contant geld accepteren, onwenselijk is. De reden is dat gemeenten monopolies hebben en de consument die contant wil betalen voor bijvoorbeeld een paspoort niet naar een andere aanbieder kan uitwijken. In oktober 2019 blijkt op basis van een inventarisatie van de websites van alle 355 gemeenten dat bij de overgrote meerderheid van de gemeenten contante én pinbetaling mogelijk zijn. Echter, 26 gemeenten waar 9% van de bevolking woont, geven op de website aan dat burgers niet met contant geld kunnen betalen. Op de websites staat een vermelding als ‘U moet met uw pinpas betalen’. Verder melden vier gemeenten dat burgers alleen gepast kunnen betalen. Dat is ongewenst; juist gemeenten zouden oog moeten hebben voor al hun burgers en niemand verhinderen om met contant geld te betalen.