Onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek hebben een genetische test ontwikkeld waarmee eenvoudig kan worden voorspeld of deze chemotherapie wel of niet veilig zal zijn voor een patiënt. Zij toonden de effectiviteit van deze test aan met een groot onderzoek dat nu is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Clinical Oncology.
Fluoropyrimidines zijn een veelgebruikte groep van middelen tegen kanker. Er vallen medicijnen onder als capecitabine, tegafur en fluorouracil (5-FU). Wereldwijd krijgen ongeveer 100.000 patiënten per jaar een van deze middelen voorgeschreven. Ze worden vooral ingezet bij borstkanker, dikke darmkanker, maagkanker en hoofd-halskanker. Maar bij ongeveer vijf procent van de patiënten doen deze medicijnen meer kwaad dan goed. Zij ontwikkelen een ernstige toxische reactie; bij één op de tien patiënten die zo'n reactie krijgt is deze zelfs dodelijk.
Enzym
Onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek, onder leiding van medisch oncoloog en klinisch farmacoloog prof. dr. Jan Schellens, hebben nu een eenvoudige test ontwikkeld waarmee vooraf kan worden bepaald of deze chemotherapie veilig is voor een patiënt. De toxische reactie blijkt namelijk op te treden bij mensen die deze medicijnen niet goed kunnen afbreken. Die afbraak gebeurt door een enzym genaamd DPD. Een klein deel van de bevolking heeft ofwel van hun vader, ofwel van hun moeder een defecte versie van dat enzym geërfd. En dat kan via een eenvoudige genetische test worden aangetoond.
Fors minder ernstige bijwerkingen
Met een onderzoek onder ruim 2000 patiënten tonen Schellens en zijn team nu aan dat het zeer effectief is om patiënten vooraf op deze afwijking te screenen. Het gaat om patiënten die de afgelopen jaren werden behandeld in het Antoni van Leeuwenhoek, het Slotervaart ziekenhuis en het Canisius Wilhelmina ziekenhuis. Dankzij de test ging het percentage patiënten dat ernstige bijwerkingen kreeg op de medicijnen zeer fors omlaag, en de sterfte als gevolg van een toxische reactie op de chemotherapie ging naar nul.
Schellens hoopt dat binnen een paar jaar alle Nederlandse ziekenhuizen deze test zullen gebruiken.