Schedelscherven van 9.600 jaar oud op Maasvlakte gevonden

Uit skeletonderzoek uitgevoerd door de Universiteit van Amsterdam blijkt dat het gaat om schedelfragmenten afkomstig uit de rechterzijkant tussen oog en oor. De Universiteit Groningen heeft vastgesteld dat de uit het opgespoten zand tevoorschijn gekomen fragmenten 9.600 jaar oud zijn en afkomstig van een volwassen mens uit de steentijd.

De stukjes schedel zijn gevonden door Walter Langendoen, een winkelier uit Oostvoorne, tijdens een ochtendwandeling met zijn honden. Volgens de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed toont deze vondst de menselijke aanwezigheid aan in het westelijke gebied van Nederland dat nu de zeebodem is.

De vondsten worden zaterdag onthuld in FutureLand, het informatiecentrum over Maasvlakte 2. Daar staan dit weekend alle fossielen die bij de aanleg van Maasvlakte 2 gevonden zijn centraal. Deze vondsten zijn vastgelegd in een boek waarvan emeritus hoogleraar Salomon Kroonenberg morgen het eerste exemplaar in ontvangst neemt uit handen van René van der Plas, directeur Projectorganisatie Maasvlakte 2.

Jachtkamp middensteentijd
Rond 8000 - 9000 jaar v. Christus begon de zee aan haar opmars richting onze huidige kustlijn. De mensen van toen leefden bij voorkeur in jachtkampen op hoger gelegen rivierduinen, veilig voor overstromingen Eind 2011 is tijdens de aanleg van Maasvlakte 2 de flank van een voormalig duintop opgegraven uit de bodem van wat nu het Yangtzekanaal is. Uit het vondstmateriaal, waaronder vuurstenen werktuigen, verbrand bot en visgraten, bleek het om een verblijfplaats te gaan uit de middensteentijd.

Menselijke resten kwamen tijdens de opgravingen echter niet boven water. Nu blijkt dit bewijs er toch te zijn, afkomstig uit zand van de bodem van de Noordzee zo'n 10 kilometer uit de kust, waarmee Maasvlakte 2 is aangelegd. Dat deze stukjes menselijk bot nu uit het zand tevoorschijn komen, bewijst de aanwezigheid van mensen in deze streken rond die tijd. Vermoedelijk trokken mensen in kleine groepjes rond, enkele tientallen hooguit.

Gezien de ouderdom van diverse vondsten, lijkt het aannemelijk dat de persoon gebruik heeft gemaakt van het kampje dat in de Yangtzehaven is opgegraven. Hoogstwaarschijnlijk worden er nog meer sporen van menselijke aanwezigheid uit de middensteentijd gevonden op het Maasvlaktestrand. De recente vondst van twee harpoenpunten doet dit vermoeden toenemen.

Web-app voor unieke vondsten
Havenbedrijf Rotterdam, de Rotterdamse archeologische dienst (BOOR) en het Natuurhistorisch Museum Rotterdam hebben gezamenlijk de 'Oervondst Checker' ontwikkeld. Een web-app waarmee smartphone gebruikers fossielen van het Maasvlaktestrand kunnen laten dateren en determineren. Vinders ontvangen direct na melding met hun telefoon een eerste indicatie over de mogelijke leeftijd van hun vondst. Aan de hand van de vindlocatie die met de foto wordt meegezonden, is herleidbaar waar in de Noordzeebodem de vondst samen met het zand is opgebaggerd.

Dit kan bestaande theorieën bevestigen of zelfs nieuwe inzichten opleveren. Op de website ontstaat een overzicht van alle gedetermineerde vondsten. Zo helpt het de wetenschap vooruit. Van der Plas: 'Bezoekers van het Maasvlaktestrand doen vaak bijzondere vondsten, veelal zonder daar weet van te hebben. Met de mobiele site, kunnen zij nu eenvoudig ontdekken wat ze daadwerkelijk hebben gevonden. Strandjutters worden zo ook een beetje archeologen en dat maakt een bezoek aan Maasvlaktestrand extra spannend.'

Wetenschap niet verloren
Archeoloog Bjørn Smit van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed: 'Het is niet de eerste keer dat bijzondere vondsten aanspoelen op Nederlandse stranden. Maar vinders van deze unieke stukken weten vaak niet wat ze in handen hebben. Vondsten belanden in privécollecties zonder dat de wetenschap er weet van heeft. Daarom zijn wij blij met het initiatief van de 'Oervondst checker'. Als we nog meer kunnen beschikken over bijzondere vondsten en er af en toe onderzoek naar kunnen doen, zou ons dat enorm kunnen helpen.'