In Nederland zijn de 24 waterschappen verantwoordelijk voor onder meer veilige dijken, het zuiveren van het water en ecologische projecten. Dat brengt een kostenplaatje met zich mee van zo'n 2,5 miljard euro. Uit het programma van Nieuwsuur blijkt dat er sinds 2000 een lastenverzwaring gaande is. De boeren betalen nu 68 miljoen euro minder aan waterschapslasten, maar de lasten voor de burger zijn met 650 miljoen euro gestegen. De lastenverschuiving betreft vooral de kosten voor het beheer van het watersysteem, dijkversterkingen, verbeteren van kwaliteit en ecologische plannen. Voor al deze taken wordt 1,3 miljard geheven. Dat bedrag wordt voor 90 procent betaald door de burgers, een heel klein deel door bedrijven en 10 procent door de boeren. In 2000 werd nog 70 procent van de lasten betaald door de burgers en 30 procent door de boeren.
Onderzoeker Corine Hoeben van onderzoeksinstituut Coelo zegt in Nieuwsuur dat de lastenerschuiving er gekomen is door een succesvolle lobby van de boeren. Hoeben: 'De waterschappen zeggen dat ze meer zijn gaan doen voor de stedelijke gebieden en dat huishoudens dus meer moeten gaan betalen, maar ik heb nooit cijfers gezien die dat onderbouwen. Ik twijfel of een dergelijk grote verschuiving wel klopt.' En er is nog een maatregel bijgekomen die de rekening voor boeren verlaagt. Gemeenten moeten nu extra waterschapslasten betalen voor het beheer van wegen.
De Unie van Waterschappen, de koepelorganisatie van de waterschappen, geeft toe dat burgers meer moeten betalen. Unievoorzitter Peter Glas tegen Nieuwsuur: 'We hebben een aantal maatregelen genomen om de burger droge voeten te garanderen en om de ecologie van het water te bevorderen. Dat heeft er toe geleid dat de boer niet zozeer minder is gaan betalen, maar dat de burgers die er belang bij hebben meer zijn gaan betalen.'
De fracties van D66 en de SP in de Tweede Kamer willen nu opheldering van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken over de lastenverschuiving ten nadele van de burgers. De PvdA is van mening dat de boeren evenredig moeten meebetalen aan de kosten van de waterschappen.