AIVD ziet vooral in terugkerende jihadist een potentieel risico

Sinds 2010 ziet de AIVD professionalisering van oude netwerken, vooral gericht op jihadgang. Ook dragen radicale groeperingen de jihadistische boodschap explicieter uit in demonstraties en via flyer-acties. Het gebruik van sociale media zorgt er daarnaast voor dat propaganda zich snel en breed verspreidt.

De jihadistische beweging is momenteel het best te typeren door haar zwermdynamiek. De ideologie is bij de deelnemers hetzelfde, de richting ook. Er zijn regisseurs, maar er is vooral wederzijdse beïnvloeding. Uitval van een of meer leden leidt niet direct tot het uiteenvallen van de groep.

Weerstand tegen jihadisme afgenomen
In de publicatie geeft de AIVD ook aan dat de weerstand tegen jihadistische krachten is verminderd. Het tegengaan van radicalisering is minder prioriteit voor de overheid geweest. Ook zijn binnen de moslimgemeenschap tegengeluiden verstomd. De komst van nieuwe, jonge predikers heeft geleid tot het gebruik van radicalere teksten. In combinatie met de snelle verspreiding van jihadistische propaganda leidt dit tot steeds verdere radicalisering en op grotere schaal.

Strijd in Syrië als aanjager
De strijd in Syrië heeft sinds eind 2012 voor een grote toename van jihadgangers gezorgd. Tot nog toe zijn circa 130 mensen uitgereisd, bijna 30 zijn teruggekeerd en 14 zijn in de strijd omgekomen. Enkele honderden personen rekent de AIVD tot aanhangers, een aantal van hen is bereid om de jihadgang te maken. Zij zorgen voor het in stand houden van de propaganda van het jihadistisch gedachtegoed en dragen bij aan verdere radicalisering. Enkele duizenden zijn sympathisant.

De AIVD ziet vooral in terugkeerders een potentieel risico. Deze zijn geconfronteerd geweest met extreem geweld of hebben daar zelf aan deelgenomen. Ook kunnen zij getraumatiseerd zijn. De AIVD vindt het voorstelbaar dat internationale jihadistische organisaties terugkeerders met een opdracht naar Europa sturen om aanslagen te plegen.

Polarisatie tussen bevolkingsgroepen
De AIVD wijst op de gevaren van polarisatie tussen bevolkingsgroepen, ook binnen de moslimgemeenschap. De strijd in en rond Syrië is er steeds meer een van Soennieten tegen Sjiieten. Ook dat heeft invloed op de Nederlandse moslimgemeenschap.

De dynamiek van het jihadisme is zo complex dat intensieve samenwerking nationaal en internationaal noodzakelijk is. De AIVD, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, gemeenten en andere ministeries zoals Sociale Zaken en Werkgelegenheid werken nauw samen om deze ontwikkelingen te beheersen. De minister van Veiligheid en Justitie heeft aan de Kamer een brief gestuurd over de aanpak van jihadisme en radicalisering.