Koningin Beatrix leest steeds sneller

Het blijkt dat zij tijdens het voorlezen van de troonrede vanaf 2000 juist sneller is gaan spreken, en ook met een toenemende versnelling binnen iedere troonrede. Dat concludeert taalwetenschapper Hugo Quené van de Universiteit Utrecht na een analyse van de troonredes. Vermoedelijk heeft koningin Beatrix zich onbewust aangepast aan de toenemende spreeksnelheid in het Nederlandse taalgebied.

Om uit te zoeken of koningin Beatrix langzamer is gaan spreken naarmate ze ouder werd, heeft Quené negen troonredes tussen haar 42e en 74e levensjaar onderzocht. Die troonredes zijn goed met elkaar te vergelijken omdat ze 32 jaar lang zijn voorgelezen door dezelfde spreekster, in dezelfde stijl en dezelfde entourage - in tegenstelling tot bijvoorbeeld het nieuws of weerbericht. Aan de hand van geluidsopnames berekende Quené de spreeksnelheid én spreekversnelling van de troonredes uit de periode 1980-2012.

Spreeksnelheid
Hoewel de resultaten laten zien dat koningin Beatrix tot 2000 bij het voorlezen van de troonredes langzamer is gaan praten (4,7 lettergrepen per seconde in 1980 naar 4,4 in 2000), is vanaf 2000 haar spreeksnelheid opmerkelijk genoeg juist weer gestegen naar 4,5 lettergrepen per seconde in 2012. Dat is interessant, omdat volgens de gangbare inzichten mensen juist steeds langzamer moeten gaan spreken als ze ouder worden. Het sneller spreken suggereert sterk dat Beatrix zich onbewust heeft aangepast aan het hoger wordende spreektempo in Nederland.

Spreekversnelling
Ook blijkt de koningin vanaf 2000 binnen een troonrede in tempo te versnellen: naar het einde van een troonrede toe sprak zij meestal wat sneller dan aan het begin. Opmerkelijk daarbij is dat de mate van versnelling met de jaren toenam. In de eerste decennia versnelde koningin Beatrix nauwelijks binnen een troonrede, maar in de troonredes vanaf 2000 juist heel sterk. Het laatste deel van de troonrede werd zodoende vanaf 1992 steeds sneller voorgelezen: van 4,1 lettergrepen per seconde in 1992 naar 4,7 in 2012.