donderdag, 7. maart 2019 - 21:43 Update: 07-03-2019 21:45

Hergroeiend tropisch bos herstelt snel maar soortensamenstelling blijft achter

Hergroeiend tropisch bos herstelt snel maar soortensamenstelling blijft achter
Foto: Archief EHF/ foto ter illustratie
Wageningen

Tropische bossen die verschijnen op verlaten landbouwgrond herbergen binnen enkele decennia alweer de meeste soorten van het oorspronkelijke bos. Binnen twintig jaar is de soortenrijkdom in secundair bos tachtig procent van die van oude bossen. Maar de samenstelling is geheel anders. De soorten zijn in geheel andere verhoudingen vertegenwoordigd. Dat schrijft een team van zo’n tachtig onderzoekers in Science Advances dat vandaag verschijnt.

Tropische bossen herbergen meer dan 53 000 boomsoorten, meer dan 96% van de totale diversiteit aan bomen wereldwijd. Deze soortenrijke bossen worden bedreigd met ontbossing, met name voor landbouw. Wanneer landbouwgronden uit gebruik worden genomen, komt er snel bos terug. De vraag is of deze secundaire bossen kunnen voorkómen dat boomsoorten (lokaal) verdwijnen, en zo bijdragen aan de bescherming van tropische bossen in het algemeen.

Een internationaal team van ecologen uit Latijns-Amerika, de Verenigde Staten en Europa, onder leiding van onderzoekers van Wageningen University & Research publiceert deze week een studie in Science Advances over het belang van secundaire bossen voor het behoud van tropische boomsoorten. Zij maakten inventarisaties van 1800 plots in tropische bossen op 56 locaties in tien Latijns-Amerikaanse landen. Zij gebruikten inventarisatiedata van secundaire bossen van verschillende leeftijden, en vergeleken deze bossen met de data van oude tropische bossen in de buurt.

Snel herstel soortenrijkdom

Uit de vergelijkingen blijkt dat het aantal soorten heel snel terugkomt in deze kleine stukjes bos. Binnen enkele tientallen jaren, maar het duurt mogelijk eeuwen voordat de soortensamenstelling weer vergelijkbaar is met het oude bos. Dr. Danaë Rozendaal, onderzoeker Plantaardige productiesystemen aan Wageningen University & Research en eerste auteur van de studie, zegt dat het aantal boomsoorten in deze hergroeiende, secundaire bossen snel toeneemt. “Het duurt gemiddeld maar vijf decennia voordat het aantal soorten weer hetzelfde is als in oude bossen. Binnen twee decennia is 80% van het aantal soorten in oud bos alweer aanwezig. Dit geeft aan hoe belangrijk deze secundaire bossen zijn voor het behoud van biodiversiteit in tropische landschappen die meer en meer door de mens beïnvloed worden“.

Herstel van soortensamenstelling kan eeuwen duren

Hoewel het aantal soorten snel herstelt, laat de studie ook zien dat de boomsoorten die in secundaire bossen voorkomen over het algemeen niet de soorten zijn die in nabije, oude bossen te vinden zijn. Na twintig jaar is de soortensamenstelling van het oude bos maar tot 34% hersteld. Dat bos ziet er heel anders uit. Het kan eeuwen duren voordat dezelfde soorten weer in secundaire bossen te vinden zijn, en mogelijk komt de originele soortensamenstelling niet terug. Hoewel jonge secundaire bossen op belangrijke wijze bijdragen aan biodiversiteitsbehoud in tropische landschappen, komen veel van de boomsoorten die kenmerkend zijn voor oude bossen daar niet voor zegt prof. Lourens Poorter, die het 2ndFOR-netwerk leidt. “Het is daarom erg belangrijk om zowel secundaire als oude tropische bossen te beschermen om de biodiversiteit te garanderen in door de mens beïnvloede tropische landschappen”. 

Boomsoorten uit oude bossen aanplanten

De studie heeft belangrijke en directe implicaties voor beleid met betrekking tot de restauratie van tropisch bos. Natuurlijke hergroei van secundair bos wordt gezien als een ecologisch verantwoorde manier om op grote schaal tropisch bos te restaureren tegen lagere kosten dan het actief aanplanten van bomen. Natuurlijke hergroei van bos kan daarom de ideale methode zijn om het doel van 350 miljoen hectare gerestaureerd bos in 2030, zoals overeengekomen in de Bonn Challenge, te kunnen halen. Prof. Frans Bongers: “Het is geweldig nieuws dat door natuurlijke hergroei van secundair bos de biodiversiteit van bomen relatief snel hersteld kan worden. Maar het is wel van belang om doelgerichte restauratie-acties toe te passen zoals het aanplanten van juist die boomsoorten die alleen in oude bossen voorkomen, en er zorg voor te dragen dat er oud tropisch bos in het landschap behouden blijft om de biodiversiteit op lange termijn te kunnen garanderen”.

Secundaire tropische bossen

Secundaire bossen zijn bossen die op natuurlijke wijze teruggroeien nadat bos is gekapt voor landbouwdoeleinden (meestal zwerflandbouw; dus akkerbouw of veeteelt). Op dit moment zijn meer dan de helft van de bossen wereldwijd secundaire bossen. In de Latijns-Amerikaanse tropen bestaat 28% van het land oppervlak uit secundaire bossen.

Categorie:
Provincie: