De regering wil 6 tot 10 gemeenten aanwijzen waarin coffeeshops 4 jaar lang hennep kunnen verkopen zonder dat dat strafbaar is. Ook worden telers aangewezen, die uitsluitend voor dit experiment hennep telen. Als deelnemers zich niet aan de voorwaarden van het experiment houden, is de Opiumwet - die de teelt en verkoop strafbaar stelt - weer gewoon van toepassing.
Een adviescommissie buigt zich over de vraag hoe de selectie van gemeenten, het toezicht en de handhaving precies worden geregeld. Dat wordt vastgelegd in een algemene maatregel van bestuur. De inhoud daarvan is nog niet bekend. Een evaluatiecommissie volgt het experiment en brengt verslag uit.
Internationale verdragen
Dit experiment staat op gespannen voet met internationale regels. Dat vindt de regering verantwoord omdat het gaat om een duidelijk afgebakende, wetenschappelijk geëvalueerde proef, die niet leidt tot een onomkeerbare situatie. De Raad vindt deze argumenten niet overtuigend. Uit dit wetsvoorstel kunnen bestuursrechtelijke besluiten voortvloeien waartegen derden bezwaar kunnen maken. De kans is groot dat zij zich zullen beroepen op internationale verdragen waarmee dit wetsvoorstel in strijd is. Dat kan tot rechtszaken leiden.
Willekeur en werklast
Voor dit experiment wordt ook het strafrecht tijdelijk en voor een beperkte groep buiten werking gesteld. Dat is uitzonderlijk. De kans bestaat dat telers die niet meedoen aan het experiment een beroep zullen doen op het gelijkheidsbeginsel en het verbod op willekeur, als zij wél voor de strafrechter moeten komen. Daar staat niets over in de toelichting op het wetsvoorstel. Dat laatste geldt ook voor bestuursrechtelijke gevolgen van deze proef. De betrokken ministers (van Justitieen Veiligheid en van Medische Zorg) kunnen een aanvraag tot deelname afwijzen en ook toestemming tot deelname intrekken. Dat zijn bestuursrechtelijke besluiten waartegen mensen in beroep kunnen gaan. Tegen het huidige gedoogbeleid staat geen beroep open. De verwachting is dan ook dat het aantal bestuursrechtszaken zal toenemen.
Veel vragen
Al met al is er nog veel onduidelijk over dit experiment. De Raad (die een adviestaak heeft voor wetsvoorstellen die effect kunnen hebben op de rechtspraak) vraagt de minister daarom ook de algemene maatregel van bestuur, waarin de plannen nader word uitgewerkt, voor advies aan te bieden.