Het publiek heeft grote moeite met de introductie van een zogenaamd sleepnet voor de geheime diensten. Eerder negeerde het kabinet de overweldigende kritiek van burgers, adviesorganen en maatschappelijke organisaties. Nu wil het kabinet de wet zo snel mogelijk van kracht laten zijn, ongeacht de uitslag van het referendum. De inzenders vinden dan ook dat het kabinet de prijs verdient voor “het doordrukken van een sleepnetwet”.
Iedereen kon kandidaten nomineren en daarna op de top-drie stemmen. De andere kandidaten waren CDA-fractievoorzitter Buma vanwege zijn minachtende houding voor het referendum en de GGZ Nederland, voor het overboord zetten van het medisch beroepsgeheim ten behoeve van een betere zorg.
Expertprijs: Focum handelt in data en in eigenbelang
Nederlands grootste handelaar in kredietprofielen, Focum, werd genomineerd voor hun handelen in de coulissen van de profileringsmarkt. Partijen zoals Focum adviseren bedrijven over de kredietwaardigheid van hun klanten. Die adviezen blijken in de praktijk grote gevolgen te hebben, omdat die adviezen vrijwel altijd worden overgenomen. Voor burgers is het intussen niet inzichtelijk op welke gegevens die profielen zijn gebaseerd of hoe die adviezen tot stand komen.
De consequenties voor de burger kunnen groot zijn. Zo wordt op basis van deze profielen besloten over het toelaten tot of de premiehoogte van verzekeringen. Om in de woorden van Dennis Broeders, hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, te spreken: “Naarmate dergelijke profielen vaker gebruikt worden in het dagelijks leven door banken, werkgevers, verzekeraars en de overheid, beïnvloeden ze levenskansen.”
Focum profiteert van de rol die zij inneemt en zal zich bewust zijn van de verregaande gevolgen van hun adviezen voor de samenleving. Maar de maatschappelijke verantwoordelijkheid die daarbij komt, wordt niet genomen. Daarom is Focum de winnaar van de Expertprijs.
De andere twee kandidaten waren de Belastingdienst en Translink. De Belastingdienst voor het structureel overtreden van de privacyregels op de Data & Analytics-afdeling en kreeg daarvoor een oneervolle vermelding. Translink werd genomineerd vanwege het veel te soepel overdragen van privacygevoelige gegevens aan DUO en andere organisaties in hun zoektocht naar fraudeurs.